مطالعه کردن، فعالیتی است که برای آن، فرد باید از قوای ذهنی بالایی برخوردار باشد. همچنین پر ثمر بودن این کار به آمادگی فرد از لحاظ ذهنی بستگی دارد. خواننده مطالب، باید درک بالایی از متن وهمچنین توانایی ایجاد ارتباط میان آن مطالب با سایر معلومات قبل از خود را داشته باشد.

برای افزایش مهارت مطالعه کردن نکات زیر توصیه می شوند:

 ـ تحقیقات نشان داده است که یکی از مؤثرترین راه های مطالعه، خواندن و برای خود بازگو کردن است. چنین روشی به دلایل زیرسودمند است: الف ـ وقتی شخصی مطلبی را با فرض اینکه باید آن را برای خود بازگو کند، مطالعه می کند این احساس در او باعث ایجاد انگیزه می شود که بعضی آن را « اراده برای یادگیری» نامیده اند. ب ـ وقتی مطلبی را که می خوانیم، به خوبی برای خود بازگو کنیم، این مانند یک پاداش است، و وقتی قادر به انجام این کار نباشیم، اثری دارد که مانند تنبیه برای پاسخ های نادرست، است.ج ـ نکته دیگر آنکه بالاخره شخص باید مطلبی را که خوانده است، تقریبا به یاد داشته باشد؛ بنابراین وقتی شخصی مطلبی را خوانده و تقریبا از حفظ است تکرار مجدد آن مطلب که در اصل هدف او قرار می گیرد را تمرین می کند.

ـ در هنگام مطالعه کردن جهش به عقب و دوباره مطالعه کردن یک موضوع را می توان از بین برد. اکثر ما اغلب هنگامی که مایلیم جمله ای را که از قبل خوانده ایم به هر دلیلی دوباره بخوانیم و یا در مواردی که تمرکز کافی نداشته ایم، دوباره به عقب برگشته و آن را با دقت بیشتر بخوانیم، در واقع قسمتی از مطلب خوانده شده را مجددا اقدام به دوباره بازخوانی می کنیم؛ ولی اگر این باز خوانی ها را کنترل نکنیم، به صورت عادت بسیار بدی در خواهد آمد. تصور کنید که قرار باشد هر بار که متنی را مطالعه می کنیم برای خواندن یک قسمت دوباره به عقب برگردیم با این کار، رشته مطلب را گم کرده وقطعا از سرعت مطالعه ما کم خواهد شد.

 ـ در هنگام مطالعه کردن می توان وسعت دید را تا حد دیدن بیش از پنج کلمه در هر توقف گسترش داد؛ یعنی خواننده می تواند با توسعة دادن به میدان دید چشم خود، به شبه جمله ها و عبارات توجه کرده و با خودداری کردن از تلفظ و خواندن تک تک کلمات می تواند در هر نگاه چندین کلمه را ملاحظه و جذب کند. برای دیدن بیش از یک کلمه در هر بار، باید از حرکت دادن سر جلوگیری کرد؛ بنابراین تعداد توقف های یک خواننده در پاراگراف دو خط و نیمی به حدود پنج الی شش توقف کاهش می یابد. برای بهترمتوجه شدن این نکته در زیر سه نمونه از شیوه خواندن سه خواننده، کند، متوسط و سریع آمده است.

خواننده کند: اگر / مقداری / خون / از / یک / انسان / بگیریم / و درون / لیوانی / بریزیم / و آن را / در یخچال / نگهداری / کنیم / تا منعقد / نشود / پس از / مدتی

خواهیم / دید / که خون / رسوب / می کند / و به / دو بخش / مشخص / یعنی / پلاسما/ و گلبول ها / تقسیم / می شود.

 خوانندۀ معمولی و متوسط: اگر مقداری خون / از یک انسان / بگیریم و درون / لیوانی بریزیم / و آن را در یخچال / نگهداری کنیم / تا منعقد نشود / پس از مدتی / خواهیم دید که / خون رسوب می کند / و به دو بخش مشخص / یعنی پلاسما و گلبول ها / تقسیم می شود.

خوانندۀ سریع: اگر مقداری خون از یک انسان بگیریم / و درون لیوانی بریزیم / و آن را در یخچال نگهداری کنیم / تا منعقد نشود پس از مدتی خواهیم دید / که خون رسوب می کند / و به دو بخش مشخص یعنی پلاسما و گلبول ها / تقسیم می شود.

ـ یکی از علل کند خوانی، تلفظ کلمات و خواندن آن ها به صورت تک تک است، حتی به صورت بی صدا هم باید از آن پرهیز شود. این مشکل یکی از عادت های غلطمان دردوران دبستان است و از زمانی که خواندن را یاد گرفته ایم شکل گرفته است که بعدها نتوانسته ایم بر آن غلبه کنیم، همچنین باید بدانید که برای از بین بردن آن به تمرین نیاز است.

 اگر به مدت دو الی سه هفته، روزی نیم ساعت به از بین بردن عادات غلط خود برای هرچه بهتر خواندن صرف تمرین کردن کنید، مسلما در سریع مطالعه کردن ماهرخواهید شد. یکی از راه های پیشنهادی برای از بین بردن لب خوانی (تلفظ کلمات و خواندن تک تک آنها، حتی به صورت بی صدا) این است که بین لب هایتان، و نه بین دندان ها، چیزی را که نسبتا سنگین باشد تا برای نگه داشتن آن مجبور به فشار دادن لب ها باشید، قرار دهید و خواندن را ادامه دهید.

در موقع خواندن مطالب تازه، باید به اصل موضوع توجه داشت؛ یعنی  باید جملات گویا و کلمات اساسی را تشخیص داد و مطالب اصلی را که برای بیان کلی موضوع به کار رفته است، پیدا کرد.